Wycinanie trzcinowisk

Wycinanie szuwarów może być wykroczeniem

Szuwary, szuwary…

Szuwary powiązane z siedliskami wód stojących i wolno płynących stanowią strefę roślin przybrzeżnych. Zbiorowiska szuwarów mogą jednak występować również z dala od cieków czy zbiorników wodnych, np. na okresowo zalewanych, podmokłych gruntach, często w sąsiedztwie wilgotnych łąk. Dzieli się je na wysokie oraz wielkoturzycowe. W obrębie każdej z grup wyróżnia się różne zbiorowiska roślinne w zależności od dominującego gatunku rośliny. Wśród szuwarów wysokich znajdują się m.in. szuwar trzcinowy (dominuje tu trzcina pospolita), szuwar wąskopałkowy lub szerokopałkowy (z dominującymi pałką wąskolistną lub szerokolistną), szuwar tatarakowy (z tatarakiem zwyczajnym). Do szuwarów wielkoturzycowych należą m.in.: szuwar kosaćcowy, szuwar mozgowy oraz kilka typów związanych z różnymi gatunkami turzyc.

Zbiorowiska roślinne szuwarów oraz występujące w nich gatunki roślin w przeważającej większości nie podlegają w Polsce ochronie prawnej. Niemniej jednak mogą one stanowić i często stanowią siedlisko życia chronionych gatunków zwierząt. Szczególnie istotne wydają się tu być szuwary pałkowe lub trzcinowy, z którymi powiązane są liczne gatunki ptaków. Dla gatunków takich jak wąsatka, trzciniak, łyska czy kokoszka stanowią one miejsca żerowania i rozrodu. Drugą ważną cechą tych zbiorowisk roślinnych jest to, że porastają brzegi rzek i zbiorników wodnych, przez co ich użytkowanie może podlegać regulacjom zawartym w ustawie prawo wodne. Warto zwrócić uwagę na cechy wybranych typów szuwarów i przepisy, które decydują o tym, kiedy i jak można obchodzić się z roślinnością porastającą brzegi zbiorników wodnych i rzek.

Kiedy wymagane jest pozwolenie wodnoprawne

Wycinanie roślin z wód lub ich brzegów uznane zostało w ustawie prawo wodne – art. 34 ust. 8 – za tzw. szczególne korzystanie z wód. W myśl tej samej ustawy (art. 389 pkt. 2) szczególne korzystanie z wód wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Dlatego usuwanie (koszenie lub karczowanie) jakiejkolwiek roślinności (w tym trzciny lub pałki wodnej) z rzek, jezior i kanałów oraz ich brzegów, a także wysp musi być uzgodnione z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie i wymaga wydania przez ten organ odpowiedniego zezwolenia.

Nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wycinanie roślin z wód lub brzegu w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych. Przy czym trzeba pamiętać, że są to działania, które wykonywać mogą wyłącznie odpowiednie organy Wód Polskich. Tak więc każda prywatna inicjatywa związana z ingerencją w roślinność porastającą brzegi rzek i zbiorników wodnych wymagać będzie wystąpienia o odpowiednią pozwolenie. Jego brak skutkować może karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Usuwanie szuwarów niewymagające zezwolenia może być wykroczeniem

Poza brzegami śródlądowych wód powierzchniowych (rzeki, naturalne jeziora, ale także zbiorniki retencyjne, zalane kamieniołomy lub żwirownie), czyli np. na nieużytkach, obszarach rolniczych, ale także na stawach hodowlanych, wycinka trzciny nie wymaga żadnej zgody (należy ją traktować podobnie jak koszenie łąk). Niemniej jednak będzie wykroczeniem, jeśli dojdzie do niej w okresie lęgowym ptaków, w miejscu, gdzie one rzeczywiście się lęgną. W takiej sytuacji należy interweniować. 

Oczywiście na brzegach rzek czy jezior w okresie lęgowym ptaków również nie można kosić szuwarów trzcinowych w sytuacji, gdy stanowią one miejsce rozrodu ptaków lub chronionych gatunków ryb.

Kogo powiadomić o niezgodnej z prawem wycince szuwarów

Gdy konieczna jest interwencja w związku z wycinką lub karczowaniem szuwarów, należy niezwłocznie zawiadomić policję lub straż miejską/gminną. Warto udokumentować proceder – wykonać zdjęcia wskazujące na niszczenie siedliska lęgowego ptaków, które mogą w późniejszym terminie być potrzebne jako dowód w sprawie. O zdarzeniu należy również powiadomić właściwy organ Wód Polskich, a jeśli doszło do niszczenia siedliska chronionych gatunków zwierząt powiadomić również regionalną dyrekcję ochrony środowiska.

Podstawą prawną takich interwencji są:

- w przypadku wycinki trzciny w okresie lęgowym ptaków w miejscach, gdzie lęgną się ptaki – art. 52 ust 1 pkt 7 oraz art. 131 pkt 13 ustawy o ochronie przyrody oraz § 6 ust 1 pkt 7 i 8 rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt;

- w przypadku wycinki bez odpowiednich zezwoleń z brzegów śródlądowych wód powierzchniowych – art. 34 ust. 8, art. 389 pkt. 2, art. 475 oraz art. 475 ustawy prawo wodne.

-----

Wpis opublikowany w ramach projektu „Dzikie jest dobre” realizowanego wspólnie przez Fundację Dzieci w Naturę i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków z dotacji Programu Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.