Zniszczenia siedlisk i gatunków w obszarach Natura 2000
Część I: Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000
Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 powstała w celu ochrony określonych siedlisk i gatunków, które zostały wyszczególnione w Dyrektywie Siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) i Dyrektywie Ptasiej (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa). Aktualnie w Polsce wyznaczono 145 obszarów specjalnej ochrony ptaków (PLB) oraz 849 specjalne obszary ochrony siedlisk (PLH).
Obszary Natura 2000 są wyznaczane w każdym kraju członkowskim Unii Europejskiej, według jednolitych ustalonych kryteriów tworząc jedną spójną sieć. W polskim systemie prawnym zasady ochrony obszarów Natura 2000 zostały transponowane m.in. do przepisów ustawy o ochronie przyrody oraz kilku rozporządzeń, m.in. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, rozporządzenia w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków czy rozporządzenia w sprawie szczegółowych sposobów i form składania informacji o kompensacji przyrodniczej.
Obszary Natura 2000 są jedną z 10 form ochrony przyrody w Polsce, jednak zasady ochrony obowiązujące w ich granicach są inne niż w pozostałych obszarach chronionych. Po pierwsze w obszarach Natura 2000 nie obowiązują zakazy, które znamy np. z parków narodowych czy rezerwatów przyrody. Po drugie obszary te obejmują ochroną wybrane elementy środowiska (siedliska i gatunki), a nie jest chroniony cały teren w granicach ostoi. Po trzecie obszary są tworzone dla ochrony siedlisk i gatunków, a jednocześnie dopuszcza się w nich gospodarcze użytkowanie terenu, zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. W sieci obowiązuje zasada niepodejmowania działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na gatunki i siedliska, dla których ochrony obszar Natura 2000 został wyznaczony. Oznacza to, że możemy wykorzystywać gospodarczo teren, jednak nie niszcząc jego wartości przyrodniczych.
Zarządzanie obszarami Natura 2000 polega na podejmowaniu szeregu działań mających na celu ochronę tych terenów. Odbywa się to m.in. poprzez sporządzanie dokumentów planistycznych (planów ochrony i planów zadań ochronnych), podejmowanie działań z zakresu czynnej ochrony, przeprowadzanie procedur oceny oddziaływania na środowisko dla planowanych inwestycji czy strategicznych ocen oddziaływania na środowisko planów i programów. Zarządzanie obszarami w Polsce zostało powierzone regionalnym dyrekcjom ochrony środowiska, dyrektorom parków narodowych i dyrektorom urzędów morskich.
-----
Wpis opublikowany w ramach projektu „Dzikie jest dobre” realizowanego wspólnie przez Fundację Dzieci w Naturę i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków z dotacji Programu Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.
