Niezgodne z prawem niszczenie siedlisk
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. zakazane jest w Polsce niszczenie wielu typów siedlisk przyrodniczych. Dotyczy to siedlisk przyrodniczych występujących na terenie Unii Europejskiej, które zostały ujęte w załączniku II dyrektywy siedliskowej, ponieważ są zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu lub mają niewielki obszar występowania w wyniku regresji lub uwarunkowań naturalnych. W Polsce wyszczególniono 233 typy takich siedlisk, objęte są one prawną ochroną, a dla ich zachowania powoływane są obszary Natura 2000.
Dodatkowo, zgodnie z art. 2 ustawy o ochronie przyrody [2], ochronie prawnej podlegają w Polsce siedliska (miejsca występowania i/lub rozrodu) zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Ich ochronę regulują także art. 46 wspomnianej ustawy oraz poszczególne rozporządzenia Ministra Środowiska dotyczące ochrony gatunkowej odpowiednio roślin [3], zwierząt [4] i grzybów [5]. Konkretne zakazy, dotyczące określonych typów siedlisk, omawiają szczegółowe akty prawa (np. prawo wodne [6] precyzuje zasady ochrony wód).
Wydawać by się mogło, że tak obszerne prawodawstwo zapewnia, że cenne siedliska przyrodnicze oraz siedliska życia różnorodnych gatunków chronionych i niechronionych są w Polsce bezpieczne. Nic bardziej mylnego. Każdego roku dochodzi bowiem do wielu sytuacji łamania wyżej wymienionych przepisów prawa. Ponieważ trudno wymienić wszystkie możliwe sytuacje, w których dochodzi do niezgodnego z prawem niszczenia siedlisk, warto zwrócić uwagę na te najczęściej spotykane:
- wycinanie drzew lub krzewów (poza obszarami lasów) bez odpowiedniego zezwolenia;
- wycinanie trzcinowisk z brzegów zbiorników wodnych, wysp, łąk podmokłych w okresie lęgowym ptaków;
- niszczenie rzek i zbiorników wodnych;
- niezgodna z prawem zmiana stosunków wodnych;
- wypalanie łąk, pastwisk, szuwarów, nieużytków itp.;
- niszczenie łąk lub pastwisk poprzez zasypanie (np. ziemią, gruzem) lub zaoranie;
- nielegalne pozyskiwanie kopalin, tj. torfu, żwiru, gliny, piasku;
- wprowadzenie ścieków do cieków lub zbiorników wodnych;
- niszczenie miejsc lęgowych ptaków i/lub schronień nietoperzy związanych z budynkami.
Sytuacje nielegalnego niszczenia siedlisk każdorazowo wymagają interwencji i powiadomienia odpowiednich służb (policja, straż miejska, straż pożarna) oraz organów odpowiedzialnych za ochronę przyrody (regionalna dyrekcja ochrony środowiska, wydział ochrony środowiska urzędu miasta lub gminy). Każdorazowo przed podjęciem interwencji (np. wezwaniem policji), jeśli tylko jest to możliwe, warto się upewnić, że rzeczywiście mamy do czynienia z nielegalnym procederem. Można to zrobić poprzez zwrócenie się o okazanie odpowiedniego zezwolenia. Dla wybranych sytuacji, sposób postępowania (interwencji) opisano w tekstach szczegółowych dotyczących konkretnych typów siedlisk.
Dodatkowe odrębne przepisy regulują niszczenie siedlisk przyrodniczych położonych w obszarach Natura 2000. Napisaliśmy o tym szczegółowo tutaj:
Zniszczenia siedlisk i gatunków w obszarach Natura 2000 cz. 1
Zniszczenia siedlisk i gatunków w obszarach Natura 2000 cz. 2
Zniszczenia siedlisk i gatunków w obszarach Natura 2000 cz. 3
Źródła:
[1] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000
[2] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
[6] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne
-----
Wpis opublikowany w ramach projektu „Dzikie jest dobre” realizowanego wspólnie przez Fundację Dzieci w Naturę i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków z dotacji Programu Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
